Martin Scorsese, dünyanın en ünlü film yönetmenlerinden biri olmasının yanısıra aynı zamanda dünyanın en etkileyici sinemacılarından da biri. Film tarihi bilgisi ve film koruma çabaları söz konusu olduğunda, Scorsese de eşsiz olmaya devam ediyor. Yönetmen, kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan Film Vakfı ve “Martin Scorsese ile Amerikan Filmleri İle Kişisel Bir Yolculuk” gibi eğitim belgeselleri aracılığıyla film tarihini desteklemesi gerektiği için kendi yönetmenlik çabalarının yanı sıra bu tür çalışmalara da zaman ayırmıştır.
Scorsese’in yeni gangster destanı The Irishman’ı beklediğimiz şu günler, yönetmenin sinemaya aşık olmasına neden olan filmleri keşfetmek için mükemmel bir zaman. Martin Scorsese’nin en sevdiği filmlerin kesin bir listesi çok büyük olurdu ancak aşağıdaki 35 başlık başlamak için harika bir fırsat.
2001: A Space Odyssey (1968)
Stanley Kubrick’in bilim kurgu destanı “2001: A Space Odyssey”, pek çokları için bugüne kadar yapılmış en iyi filmler listesinde yer aldığı gibi Scorsese için de istisna değildir. Zira usta yönetmen 2012 Sight & Sound anketi için en sevdiği filmler listesine bu filmi de koydu. Scorsese, filmin açılışını “Olağanüstü bir cesaret ve güç gerektiriyor ve “Her şeyi durduralım ve herkesi tarih öncesi dönemlere geri alalım” diyor. Ünlü yönetmene göre, Kubrick, ” Senin bir şey görmeni istiyorum. Seni asla deneyimlemediğin düşünmediğin bir şey göstereceğim” diyordu.
8½ (1963)
Scorsese, Federico Fellini’nin otobiyografik çalışması hakkında “8½” her zaman benim için bir mihenk taşı oldu” dedi. Bir film yapımcısı olarak Scorsese, Fellini’nin sanatçının mücadelesini sinematik olarak aktarmasının ne kadar zor olduğuna da dikkat çekiyor.
Scorsese, film hakkında “Resim yıllar boyunca birçok filme ilham verdi ve Marcello Mastroianni’nin oynadığı kahraman Guido’nun ikilemini gerçekte defalarca tekrarladık. ‘Kırmızı Ayakkabı’ gibi, her yıl tekrar tekrar bakıyorum ve her seferinde farklı bir deneyim olduğunu hissediyorum.”
Ashes and Diamonds (1958)
Scorsese, Andrzej Wajda’nın ‘Küller ve Pırlantalar’ını “açılması durduramayacak bir kabus” ile tanımlıyor. Film, II. Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra çekildi ve varoluşsal krize maruz kalan Komünist karşıtı isyan için çalışan Polonyalı bir askerin hikayesini anlattı. Scorsese, Criterion’a “Filmin halüsinasyon gücü var” dedi ve ekledi; “Gözlerimi kapattığımda bazı görüntüler elli yıl önce ilk kez gördüğümde sahip oldukları güçle bana geri dönecek.” Yönetmen ‘tüm sinemacılara örnek bir model’ olarak tanımladığı Wajda’dan övgüyle söz etti.
BlacKkKlansmann 2018
Scorsese’in en sevdiği filmlerden biri de, K Klux Klan’ın yerel bir bölümüne sızan siyahi bir Colorado polis dedektifinin gerçek hikayesine dayanan Spike Lee’nin BlacKkKlansman’ı dır. Film, Cannes Film Festivali’nde Grand Prix’i kazandı ve Lee’ye ilk Akademi Ödülü’nü getirdi.
BlacKkKlansman ile ilgili olarak Scorsese, “İşte bu sinema” diyor.
The Changeling 1980
The Changeling hakkında ‘Bir başka perili ev filmi, üzüntülü ve korku dolu’ diyor. Peter Medak’ın yönettiği doğaüstü korku filmi, George C. Scott’ın New York City’den Seattle’a taşınan ve yeni evinin perili olduğuna ikna edilen ünlü bir besteci olarak başrolde yer alıyor. Scott’ın karakteri, “The Changeling” in psikolojik kederin incelenmesi için korku kullanmasına izin veren için karısının ve çocuğunun ölümünden kurtulmaya çalışır. Bu tema Scorsese’nin “Shutter Island” ile keşfedeceği noktaya varır.
The Chess Players (1977)
Hintli yönetmen Satyajit Ray’in filmleri uzun zaman Scorsese ilham verdi. Goodfellas’ın yönetmeni gözlerini Ray’in 1955 yılında yaptığı Pather Panchalli filmiyle Hindistan kültürüne çevirdi.
Scorsese’deki Film Vakfı, Ray’ın 1977 yapımlı “The Chess Players” adlı eserinin restorasyonunda da etkin rol oynadı. “Çok az sayıda yönetmen yapımda tarih göstermeye çalışacak kadar cesurdu. Bu film, Hindistan tarihinde inanılmaz bir değişimin hikayesiyle ilgileniyor ve Ray’in çalışmalarının bir özelliği olan mizahi bir bakış açısıyla anlatılıyor. Tekrar izleyerek, bunun tarihsel bir değişim anında yaşamak için gerçekten hissetmek zorunda olduğunun farkındayım. Aynı anda hem büyük hem de trajik hissettiriyor. ”
Citizen Kane (1941)
Scorsese, 2012 Sight & Sound anketinde en sevdiği filmler listesine Orson Welles’in ‘Citizen Kane’i de ekledi. Scorsese, film konusunda şöyle diyor: “Citizen Kane kendisinden önce gelen türleri sıfırlayan bir yapım. “
Contempt (1963)
Scorsese, Jean-Luc Godard’ın Contempt’ını “döneminin en önemli filmlerinden biri” olarak selamlıyor.
Dead Of Night (1945)
Scorsese’nin en sevdiği korku filmlerinden biri olan “Dead of Night”, Alberto Cavalcanti, Charles Crichton, Robert Hamer ve Basil Dearden’ın yönettiği dört kısa filmden oluşan bir antoloji filmi.
The Entitiy (1982)
Scorsese, The Daily Beast’a Sidney J. Furie’nin Eternity hakkında “Canavarca tecavüz edilen ve görünmez bir güçle sarsılmış bir kadını oynuyor” dedi.
The Exorcist (1973)
Scorsese, William Friedkin’in korku klasiği hakkında “Klasik, sonsuz parodi, çok tanıdık ve çıktığı gün kadar tamamen korkunç” diyor. “Exorcist” Scorsese’ye göre şimdiye kadar yapılmış en korkunç filmlerden biri ve The Daily Beast tarafından yayınlanan listedeki kişisel favorilerden biri.
The Haunting (1963)
Scorsese, Robert Wise’in şimdiye dek çıkardığı en sevdiği korku filmlerinden biri olarak The Haunting adını veriyor ve filmi “kesinlikle dehşet verici” olarak nitelendiriyor.
The Innocents (1961)
Jack Clayton’ın 1961 yapımı psikolojik korku filmi “The Innocents”, şimdiye kadar yapılmış en korkunç filmlerden biri olarak kabul edilir. Martin Scorsese de bu fikre katıldığını ifade ediyor.
Isle of the Dead (1945)
Johnny Guitar (1954)
L’Atalente (1934)
Jean Vigo’nun Fransız draması “L’Atalante”, Scorsese tarafından “sinema sanatında zirve” olarak adlandırıldı. Usta yönetmen film için “Tüm harika eserler gibi, bu film de tek başına duruyor ”diyor.
L’Avventura (1960)
“İnsanların çevrelerindeki dünyaya bağlanma şeklini daha iyi anlayan, gördükleri, dokundukları, tattıkları ve duyduklarıyla, bir filmi düşünmek zor” diyerek Scorsese, 1960 Cannes Film Festivali’nde Jüri Ödülü kazanan Michelangelo Antonioni’nin “L’Avventura”ı en iyiler listesine alıyor.
The Leopard (1963)
The Life and Death of Colonel Blimp (1943)
Michael Powell ve Emeric Pressburger’in yönetmenliğini yaptığı The Life and Death of Colonel Blimp, Scorsese’in öteden beri favorisiydi.
Scorsese, Film Vakfı’na film hakkında “Her seferinde yılda bir veya iki kez tekrar ele aldığımda yeniden büyüyor” diyor ve ekliyor; “Çok daha hareketli ve derin hale geliyor. Yıllar boyunca sayısız defa izlediğim harika filmler oldu ama bu filmde kendimi daha rahat hissediyorum”.
Moonrise (1948)
Night of the Demon (1957)
Jacques Tourneur’un Night of the Demon, Scorsese tarafından şimdiye kadar yapılmış en iyi korku filmlerinden biri olarak yorumlanıyor.
One Eyed Jacks (1961)
Paisan 1946
Scorsese, Criterion Collection’a Roberto Rossellini’nin 1946 drama filmi olan Paisan’ı, İtalyan sinemasının başlangıcı olarak gördüğünü söyledi.
Psycho (1960)
Scorsese film hakkında “Duş… bataklık… anne ve oğul arasındaki ilişki – çok fazla düzeyde rahatsız edici. Aynı zamanda harika bir sanat eseri. ” diyor.
Rebel Without a Case (1955)
The Red Shoes (1948)
Scorsese, en sevdiği filmlerin bir listesini çıkardığında, Michael Powell ve Emeric Pressburger’in bale draması “The Red Shows” listenin vazgeçilmezi olmuştur. Usta yönetmen film hakkında “Olağanüstü bir sihir hissi var. ” diyor.
The River (1951)
Salvatore Giualino (1962)
The Searchers (1956)
Scorsese, “Sadece John Ford kadar büyük bir sanatçı, böyle bir filmi bitirmeye cesaret edebilirdi” diyor.
The Shining (1980)
”2001: A Space Odyssey”, Martin Scorsese’nin hayran olduğu tek Stanley Kubrick filmi değil. Yönetmen Kubrick’in Stephen King uyarlaması “The Shining”i şimdiye dek yapılmış en büyük korku filmlerinden biri olarak tanımlıyor. Usta yönetmen, “Kubrick görkemli bir şekilde korku veren bir film yaptı” diyor.
Touki Bouki (1973)
Ugetsu (1953)
Scorsese, “Oharu’nun Hayatı”, “Ugetsu” ve “Sansho the Bailif” gibi filmlerin yönetmeni, Japon sinemacı Kenji Mizoguchi’yi “En büyük ustalardan biri” olarak nitelendirdi.
The Uninvited (1944)
Vertigo (1958)
Scorsese, Alfred Hitchcock’un “Vertigo” adlı filmine The Guardian’da yazdığı yazıda da hayranlığını belirtir.
Woman Is the Future of Man (2003)
Scorsese, Güney Koreli film yönetmenlerini uzun süre yakından takip ettiğini ifade ederek Hong Sang-soo’nun favorilerindne biri olduğunu söyledi. Scorsese, Hong’un 2003 “Kadının Geleceği Kadındır” filmi için ustalık eseri diyor.
(İndieWire)
