Öncelikle şunu söylemek gerekir ki; içeriği ekonomi olan filmleri izlemek kolay değildir. Evet, peşin hüküm vermiş gibi duruyor olabiliriz ama eğer finans sektörünü bilmiyorsanız, çalışmıyorsanız ekonomi filmlerini izlerken ya sıkılırsınız ya da daha çok konunun işleniş biçimine bakarak filmden zevk almaya çalışırsınız. Böyle bir durumda filmi izlettiren birkaç önemli etken vardır. Konu ne kadar sıkıcı olursa olsun, oyuncular çok üst düzey performanslar arasından seçilir. Böylece bu iyi oyuncular filmi izlettirir. Diğer bir seçenek ise seyircinin anlayacağı bir dille ekonominin veya sisteme bağlı bir konunun açıklayıcı ve akıcı üslup ile verilmesidir…
Hazır ödül töreni de yaklaşıyorken, gelin, bu yıl üslubu ve oyunculuklarıyla büyük beğeni toplayan The Big Short’tan hareketle, Oscar’a aday olmuş en iyi ekonomi filmlerine göz atalım…
1)The Big Short (2010)
Gerçek bir hikâyeye ve Michael Lewis’in çok satan kitabına dayanan The Big Short sağlam temeller üzerine kurulu bir film. Fakat bunların yanı sıra filmin bu kadar başarılı olmasında ve kendisini izlettirmesinde en önemli etkenlerden biri, Adam McKay’ın yönetmenlik başarısı… Zor olan bir konuyu iki saat boyunca kesintisiz izlettirmesi de bunun ispatı. Akıcı bir sinema dili kullanan ve seyircisini hiç yormayan film aynı zamanda bir yıldızlar karması. Christian Bale, Steve Carell, Ryan Gosling, Brad Pitt, Rudy Eisenzopf ile Casey Groves’in rol aldığı filmde yönetmen, oyuncular ile seyirci arasındaki bağı yıkılan duvar tekniğini kullanarak en başından sıkı tutuyor ve filmin sonuna kadar seyirciyi elinden hiç bırakmıyor. Bunun sonucunda size sadece izlemek ve 2008 küresel ekonomik krizinin temel çıkma sebebini kavramak kalıyor. Büyük Açık; 88. Akademi Ödülleri’nde En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Uyarlama Senaryo, En İyi Kurgu ve Christian Bale performansıyla En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dallarında aday gösterildi. Ayrıca AFI (Amerikan Film Enstitüsü) tarafından Yılın En İyi 10 Filmi’nden biri seçilen The Big Short, 69. BAFTA Ödülleri’nde En İyi Uyarlama Senaryo ödülünü kazandı.
2) Inside Job (2010)
Inside Job için, 2008 krizini en iyi anlatan film desek haksız sayılmayız sanırım. Ekonomiyi en kolay anlatmanın yolu büyük ölçekte belgesel filmlerinden geçiyor. Böylesine girift bir konuyu izleyicinin anlamasını sağlayan filmin yönetmenliğini ise Charles H. Ferguson üstleniyor. Amerika’da, mali tedbirlerin eksikliğinin borsa yöneticilerini karanlık yatırımlar yapmasına ve ekonominin nihayetinde rayından çıkmasına yol açtığını anlatan film, izleyiciye içerideki kişilerin görüşlerini aktardığı gibi profesyonel kişilerin görüşlerine de yer veriyor. Pek çok ödüle aday olan Inside Job, Mayıs 2010’da, Cannes Film Festivali seçkisinde yer aldı; 83. Akademi Ödülleri’nde de En İyi Belgesel Film ödülünü kazandı.
3)The Wolf Of Wall Street (2013)
Yine gerçek bir hikâyeye dayanan ve Jordan Belfort’un otobiyografik romanından uyarlanan The wolf Of The Wall Street, usta yönetmen Martin Scorsese’in üç saatlik şöleni… Fakir bir aileden gelen Jordan Belfort’un hırslı yaşamına ışık tutan film başarılı oyunculuklarıyla dikkat çekiyor. Ekonominin sıkıcı yüzünü, bu denli eğlenceli biçimde anlatmayı başarabilen nadir filmlerden biri olduğunu söylemek yanlış olmaz. Tabii ki mükemmel oyunculuğu ile Leonardo DiCaprio’nun büyük etkisi olduğunu belirtmekte de fayda var. Başkahramanın ağzından seyirciye olan biten her şeyi anlatan film, sizi hemen bünyesine alıyor ve olaylara dâhil etmeyi başarıyor. Belfort’un başarılı ikna kabiliyetini ve konuşma becerisini iyi yansıtan DiCaprio, sizi de ikna ediyor ve hırs dolu hayatının etik değerlerinin para, uyuşturucu ve kadınlar olduğunu gösteriyor. Belfort’un dostu Donnie Azoff rolünde izlediğimiz Jonah Hill’in de DiCaprio kadar iyi bir oyunculuk çıkardığını ve üzerine düşeni fazlasıyla yaptığını dile getirmek gerek. Para Avcısı, 86. Akademi Ödülleri’nde En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Uyarlama Senaryo ile Leonardo DiCaprio performansıyla En İyi Erkek Oyuncu, Jonah Hill ise En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dallarında aday gösterildi. Ayrıca Leonardo DiCaprio performansıyla 2014 Altın Küre Ödülleri’nde (komedi ve müzikal kategorisinde) En İyi Erkek Oyuncu ödülünü almaya hak kazanmıştır.
4) Moneyball (2011)
Öncelikle şunu söylemek gerekir ki Moneyball, listedeki diğer filmler gibi direkt ekonomi veya borsa ile ilgili bir yapım değil. Bizim yabancısı olduğumuz bir spor branşı olan beysbol üzerine başarılı bir film… Michael Lewis’in çok satan kitabından uyarlanan ve gerçek bir hikâyeyi konu edinen Moneyball, Brad Pitt gibi başarılı bir oyuncunun Billy Beane karakteriyle başrolünü çektiği, Jonah Hill’in ise Yale’den mezun olmuş ekonomi dâhisi Peter Brand’i canlandırdığı, spor alanında geleneğe karşı savaş açan ve bunu ekonomik veriler ile yapan teknik bir patronun başarıya nasıl ulaştığını etkileyici bir üslup ve yavaş bir dille anlatıyor. Ancak durağan anlatımı ile herkesin sonuna kadar izleyebileceği bir film olmadığını belirtmek gerek. Spor alanında yeteneğe dayalı oyuncu alımı anlayışını yerle bir eden Billy, istatistiğe ve matematiksel verilere dayandırdığı oyuncu seçimini inancı ile birleştirerek kâğıt üzerinde olduğu gibi pratikte de başarılı olmasını seyirciye büyük bir sabırla izlettiriyor. 84. Akademi Ödüllerinde En İyi Film, En İyi Uyarlama Senaryo, En İyi Kurgu, En İyi Ses Miksajı gibi alanlarda aday gösterilmesinin yanı sıra Brad Pitt oynadığı rolle En İyi Erkek Oyuncu dalında, Jonah Hill ise En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dallarında aday gösterildi.
5) Wall Street (1987)
Listemizdeki en eski yapım olan Wall Street, Oliver Stone yönetmenliğinde çekilmiş olup, Michael Douglas ve Charlie Sheen’in başrollerinde oynadığı politik bir dramatik filmdir. Seyirciyi karar mekanizması yerine koyan, herhangi bir yönlendirmeye tabi tutmadan sadece olan biteni aktaran film, hırsı ile etiksel değerleri görmezden gelen Bud Fox’ın (Charlie Sheen) babası Carl Fox (Martin Sheen) ile akıl hocası ve ortağı Gordon Gekko (Michael Douglas) arasında kalmasını etkileyici bir akıcılıkla izleyiciye sunuyor. Her ne kadar Şeytanın Avukatı filmi tadı verse de, kendi üslubunu ortaya koyan film, ilk borsa simsarlarının ahlaki zayıflıklarını yansıtması açısından önemli bir yer tutuyor. Michael Douglas sergilediği performans ile 60. Akademi Ödüllerinde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü almaya hak kazanmıştır.
6) Enron – The Smartest Guys In The Room (2005)
Enron – The Smartest Guys In The Room, Amerika’nın en iyi şirketler sıralamasında 7. sırada bulunan Enron enerji şirketinin hikâyesini anlatıyor. Fortune dergisi yazarlarından Bethany Mclean ve Peter Elkind’in aynı adlı kitabından uyarlanan belgesel, Enron şirketinin doğalgaz sektöründe nasıl hızlı yükseldiğini dönemin canlı şahitlerinden dinleyerek izleyiciye aktarıyor. Hırslı şirket yöneticilerinin şirketi büyük bir çöküşe götürürken hukuki etiksel skandalları da gözler önüne seren film, Amerikan şirketlerini anlamlandırmak isteyenler için birebir. Hükümet ile yakınlığıyla bilinen ve şirketin batmasından sonra belgelerin yok eden şirket yöneticilerinin, insani olarak açlığını, hırsını ve bencilliğini yansıtan film, 78. Akademi Ödüllerinde En İyi Belgesel Film dalına aday olarak gösterildi.
7) The Pursuit Of Happyness (2006)
Biyografik bir hikâyeye dayanan ve başrollerinde Will Smith ve oğlu Jaden Smith’in birlikte oynadığı The Pursuit of Happyness, hayatta kalmak için bıkmadan çalışan Chris Gardner’ın öyküsünü aktarıyor bizlere. Film, etiğe önem veren Gardner’ın, eşi tarafından terk edildikten ve oğluyla evsiz kaldıktan sona yaşadığı trajik olayları anlatıyor. Yönetmen Gabriele Muccino’nun üslubu, Will Smith’in çaresiz baba fakat ahlakından ödün vermeyen baba karakterini çok iyi yansıtması, izleyiciyi büyük bir tutku ile filme bağlıyor. Will Smith, filmdeki performansıyla 79. Akademi Ödüllerinde En İyi Erkek Oyuncu dalında aday olmuştur.
Konuk Yazar: Abdurrahman Oğuz
